Articles & Media
To view articles by topic or author, click here. Follow us on Facebook here.
Vëllezërit dhe Motrat Qiriazi, Kristo Dako dhe Shkolla e Vashave e Korçës, a ishin protestantë? Përgjigje ndaj rishfaqjes së një narrative të erës komuniste
David Hosaflook dhe John Quanrud Shkarko dhe lexo si dokument PDF: https://instituti.org/wp-content/uploads/2023/02/20230226_Qiriazet_a_ishin_protestante.pdf RËNDËSIA E KËSAJ ÇËSHTJEJE Për shumë shqiptarë pyetja e shtruar në titullin e kësaj eseje nuk ka shumë...
Were the Kyrias siblings, Kristo Dako, and the Kortcha Girls School Protestant? A response to the re-emergence of a communist-era narrative
One of the key Albanian families connected with the Evangelical Protestant Movement was the Kyrias family and, to a lesser degree, Kristo Dako. During the Albanian communist period, however, historians played down and explained away the religious connections of...
Intervista e plotë me Viktoria Dako-Rulin, mbesa e Sevasti Qiriazi-Dakos, qershor 2016, Kamëz
George Kyrias’ Report of the Albanian Congress of Monastir (1908) for the Bible Society
The first Congress of Monastir in 1908 aimed to gather key Albanian figures to select a standard alphabet for the Albanian language. The congress was arguably less about the alphabet and more about national identity and unification at a strategic time, a few years...
“Shërimi i mëkatit” — Predikimi i fundit i Gjerasim Qiriazit
“Gjaku i Jezu Krishtit të Birit të atij na qëron [pastron] nga çdo mëkat.” (1 Gjonit.1:7) Besimi ka ngjashmëri të madhe me mjekun (shëruesin /eqimlëknë[1]), sepse ashtu si mjekësia ka për punë ndërtimin e shëndetit të shkatërruar dhe të forcuarit e trupit të sëmurë,...
London Event: How the Qiriazi Family Changed the Course of a Nation
Statuti origjinal i Vëllazërisë së Ungjillorëve në Korçë, 1892
Në muajin shkurt të vitit 2017, gjatë hulumtimeve për disertacionin tim mbi Lëvizjen Protestante ndër shqiptarët, zbulova një dokument te Arkivi Qendror në Tiranë, një dokument që më shokoi: statuti ose kanonizma origjinale e Vëllazërisë Ungjillore (transkriptuar më...
Vlera politike e arsimit
Në këtë shkrim kemi rishkruar duke bashkuar dy artikujt e parë të botuar në 15 janar 1917, në numrin e parë të “Yllit të mëngjesit”.
Intervistë me gazetaren Elsa Demo, mbi motrat Qiriazi
Intervistë nga Elsa Demo në emisionin “Takimet e Kulturës”, me David Hosaflook dhe Teuta Toska, mbi motrat Qiriazi
Te fillimet e shkollimit shqip për shqiptarët në Maqedoni dhe në Kosovë
Teksti i kumtesës së prof. Xhevat Lloshi, mbajtur më 20 nëntor 2016 me rastin e shënimit të 75-vjetorit të shkollave shqipe në Kosovë dhe në Maqedoni Perëndimore.
Pasqyra e lëndës së botuar te “Yll’ i mëngjesit”
Një pasqyrë analitike e shkrimeve të botuara përgjatë këtyre viteve në revistën “Yll’ i Mëngjezit”, përgatitur nga Teuta Toska.
Interview with David Young
David Young, former IAPS advisor, recounts his interest in Albania, about the Albanian Evangelical Mission he led, about his book, plans and vision.
“Lëvizja protestante”, dokumentar (COSMO, KohaVision)
Dokumentar nga COSMO (KohaVision) për lëvizjen protestante ndër shqiptarë në 200 vitet e fundit.
Roli i lëvizjes protestante në Rilindjen Kombëtare
Kumtesa e prof.dr. Xhevat Lloshi e mbajtur në Prishtinë me rastin e përvjetorit të 200-të të lëvizjes protestante ndër shqiptarët.
Agimi i qytetërimit për gruan shqiptare
Kumtesa e prof.dr. Xhevat Lloshi në rastin e përvjetorit të 125-të të themelimit të Shkollës së Vashave, me dt. 23 tetor 2016 në Sheraton (Tiranë).
Enriching Albanian History
An article about the vision and mission of the Institute for Albanian and Protestant Studies (IAPS or ISShP), published in the “Tirana Times” in August, 2016
Recension: “Shqiptarët” nga Edvin Xhejks
“Histori e përgjakur, tragjike, e zhurmshme dhe e gjatë”, nga Xhevat Lloshi, shkruar më 1997, një recension për librin “Shqiptarët: Populli shqiptar nga lashtësia deri në vitin 1912”
Ekspozita “Shkollat shqiptaro-amerikane”
Announcing an exhibit on Albanian-American schools in Tirana — some of which were established as a part of the Albanian Protestant Movement.
David Hosaflook: “Gjergj Qiriazi dhe Lëvizja Protestante”
Nga David Hosaflook: “Gjergj Qiriazi dhe Lëvizja Protestante”, Konferenca “Gjergj Qiriazi dhe Kongresi i Manastirit”, Muzeu i Alfabetit të Gjuhës Shqipe, Manastir / Bitola, 19.12.2015.
Xhevat Lloshi: “Botanika e papërfunduar e Gjergj Qiriazit”
Nga Prof. dr. Xhevat Lloshi: “Botanika e papërfunduar e Gjergj Qiriazit”, Konferenca “Gjergj Qiriazi dhe Kongresi i Manastirit”, Muzeu i Alfabetit të Gjuhës Shqipe, Manastir / Bitola, 19.12.2015.
Xhevat Lloshi: Psalmet e Kristoforidhit 1868/1878
Prof. dr. Xhevat Lloshi paraqet botimin e ri te Psalmeve të Kostandin Kristoforidhit, në alfabetin standard, në gegërisht e toskërisht.
Pengu i kaçakëve (Gjerasim Qiriazi), si libër audio
Së shpejti, Instituti për Studime Shqiptare dhe Protestante do të botojë si libër audio, rrëfimin e predikuesit të parë shqiptar protestant, Gjerasim Qiriazit, për pengmarrjen e tij nga kaçakët më 1884.
The Protestant Movement Among Ethnic Albanian Populations in Sicily
A brief history of the Protestant movement among the ethnic Albanian populations in Sicily, especially Hora e Arbëreshëvet, or Piana degli Albanesi.
Shkolla e Vashave / The Girls’ School, Korça, 1905
Raporti i Shkollës së Vashave nga znj. Ellen Stone për vitin 1904, “viti më i jashtëzakonshëm në historinë e Shollës së Vashave shqiptare”.
The Evangelical Faith: an alien body introduced into Albanian culture by agents of foreign powers?
It was the Albanians themselves who introduced the Evangelical faith among Albanian communities. That faith does not militate against a genuine and continuing Albanian identity.
1913: Fineas Kenedi dhe situata reale në Shqipëri
Historia e rrallë e përpjekjes së predikuesit ungjillor, për kauzën shqiptare. Ai u drejtohet autoriteteve britanike për identitetin e Jugut shqiptar.
Nonconformist Evangelicals of England and Bektashis
Edith Durham compared the Bektashi Moslems to the English Nonconformists of her lifetime. David Young explores why.
On Greek Hostility to American Missionaries, 1919
The American Protestant missionaries in Albania reported to be opposed by the Greeks, as published in the Adriatic Review, No. 7, Vol. I., March 1919 (edited by Constantin Chekrezi).
Kennedy: “The Situation in Albania” (14 July 1913)
July 1913: American missionary Rev. Phineas Kennedy explains why Albania should be as large as possible and why Kortcha should go to Albania.
Phineas Kennedy’s Letter to Tyrrell (13 July 1913)
“We do not claim or wish to be politicians but we do know what has been and is going on.” —Missionary Phineas Kennedy, 1913.
Grigor Gjirokastriti & Albanian Gospel Tracts, 1824
Isaac Lowndes writes about the first Albanian Gospel tracts, translated by Grigor Gjirokastriti.
Missionaries, Languages & Literature (Barton, 1912)
James Barton explains why missionaries have contributed to the development of the world’s languages (1912).
Evangelicals Operating as Spies in Albania?
A response to claims in Albanian communist literature that Evangelical missionaries and local workers were spies.
Pandeli Evangjeli: Pak fjalë për Institutin Kyrias, 1931
“Ky Institut âshtë sot, për gjithë patriotët Shqipëtarë, një Monument Kombëtar, që i tregon botës se ç’munt të bëjnë Shqipëtari vetë për lulëzimin e Atdheut” (Pandeli Evangjeli, 1931).
Recension: “Lëvizja protestante midis shqiptarëve”
Recensioni i Prof. Dr. Muhamet Mala (Universiteti i Prishtinës) për librin e David Young-ut, “Lëvizja protestante midis shqiptarëve: 1908–1991”.
Kënga e Alfabetit nga Parashqevi Qiriazi
Kënga e alfabetit shqip, shkruar nga Parashqevi Qiriazi, krijuar me rastin e mbledhjes së Mitingut te Shkronjave në Koçë më 1910. Realizuar nga kori i shkollës “Udha e Shkronjave”.
Robert Pinkertoni & Dhiata e Re në gjuhën shqipe, 1819
An extract from Robert Pinkerton’s letter concerning the Albanian New Testament, written from Constantinople on 25 October 1819 // Pjesë nga letra e Robert Pinkertonit, lidhur me Dhiatën e Re në gjuhën shqip.
Robert Pinkertoni & Dhiata e Re në gjuhën shqipe, 1816
An extract from Robert Pinkerton’s letter concerning the Albanian New Testament, written from Constantinople on 28 August 1816 // Pjesë nga letra e Robert Pinkertonit, lidhur me Dhiatën e Re në gjuhën shqipe.
Guri i mbivarrshëm e Aleksandër Tomsonit
Photographs of the headstone of the grave of Alexander Thomson, British and Foreign Bible Society worker who worked with Kristoridhi, Gjerasim Qiriazi, and Thanas Sina. The gravestone is located in the Ferikoy Protestant Cemetery in Istanbul, Turkey.
Trëndafili i Martin Luterit | Martin Luther’s Rose (1530)
Shpjegimi i Martin Luterit për teologjinë e tij si paraqitet në vulën/trëndafilin e tij. Martin Luther’s explanation of his theology as reflected in his seal, or rose.
Thanks to our first 1,000 Facebook followers
A thank-you to our supporters, now numbering 1,000 on our Facebook page.
Biografia kronologjike e Gjerasim Qiriazit
Historia e jetës së tij është sa heroike dhe krenare, aq edhe e dhimbshme dhe e perëndishme. Gjerasim Qiriazi lindur më 18 tetor, 1858 në Manastir. Kjo është biografia e tij.
Shkolla e Vashave Korçë (fotografi)
Photograph gallery of the buildings of the Girls School in Korçë, Albania.
Ndërtesa e Shkollës së Vashave
VIDEO (1:33): Dr. Teuta Toska paraqet ndërtesën e Shkollës së Vashave në Korçë.
Interview with Dr. John Quanrud about Gjerasim Qiriazi
VIDEO: David Hosaflook interviews John Quanrud (PhD) about the life and work of Albanian patriot and Protestant preacher, Gjerasim Qiriazi.
Katerina Stephanova Tsilka (Cilka) Biography
Free e-book download on the life of Katerina Tsilka (Cilka), wife of Albanian preacher Grigor Cilka.
Herman Bernstein & Albanian-Jewish Relations
A summary of Ambassador Mal Berisha’s presentation on Albanian-Jewish relations and American Minister to Albania, Herman Berstein, with links.
Congress of Monastir House | Kongresi i Manastirit
Photos of the Congress of Monastir Houses, site of the 1908 Albanian alphabet congress | Fotografi: godinat e Kongresit të Manastirit
Intervistë me Mal Berisha për Charles T. Erickson
VIDEO: Ambasadori shqiptar për Britaninë e Madhe, Mal Berisha, flet për jetën dhe veprimtarinë e Charles Telford Ericksonit, misionar protestant amerikan i cili shërbeu në Shqipëri dhe për çështjen shqiptare që nga 1908.
Interview with Ambassador Berisha about C. T. Erickson
VIDEO: Albanian Ambassador to Great Britain, Mal Berisha, discusses the life and work of an American Protestant missionary who served Albania and Albanian causes from 1908. Shortened version with English subtitles.
Disclaimer
The IAPS blog is a place to publish articles of interest about Albanian-Protestant history (or anything remotely connected to it that we find relevant). History is fraught with differences of opinion, even between the best historians; therefore the content published on this blog is not an indication of approval from the IAPS concerning its political, religious, social or any other views, or concerning its scholarly accuracy. For more information about our aims, views, intents, etc., see our list of Frequently Asked Questions.
Copyright Information
The articles posted on the IAPS website are not the intellectual copyright property of the IAPS, but of the individual authors of each post. Please do not reproduce or publish content from this blog without the express written permission from its author(s), unless quoting small portions for reviews or scholarly papers.